„Przyczynki do oceny wydarzeń w Wielkim Księstwie Poznańskim w roku 1848″ – nowa pozycja książkowa już niedługo w Lewkowie!

W listopadzie br. na rynku wydawniczym ukaże się nowa, arcyciekawa pozycja. To „Przyczynki do oceny wydarzeń w Wielkim Księstwie Poznańskim w roku 1848″ autorstwa Wojciecha Lipskiego. Książka ukazała się w 1848r. w Berlinie, wydana własnym sumptem Lipskiego.

Ukazująca się w języku polskim publikacja jest ważnym źródłem do poznania historii Wielkopolski, które szczególnie zainteresować powinno mieszkańców regionu ostrowskiego.

Wojciech Lipski znany tutaj jako wielki patriota i społecznik, a przede wszystkim jako inicjator budowy Almae Matris Ostroviensis, będzie teraz także przywoływany jako lokalny dziejopis. Mimo, iż jego „Przyczynki…” są niewielkich rozmiarów książeczką, przybliżają one czytelnikowi patriotyczne postawy naszych przodków.

Wyraźną zmianę w spokojnym dotąd życiu Wojciecha Lipskiego przyniósł wybuch Powstania Listopadowego w roku 1830. Wtedy to przedarł się on do położonego tuż za kordonem granicznym Kalisza i wstąpił tam ochotniczo do 2. Pułku Jazdy. Wraz z pułkiem tym wziął udział w bitwach pod Wawrem i Iganiami. Za zasługi na polu chwały odznaczony został Orderem Virtuti Militari oraz awansowany do stopnia majora. Kiedy powstanie upadło, musiał powrócić do rządzonej przez Prusaków Wielkopolski. Tutaj jednak na takich jak on czekały represje zaborcy. Wojciech Lipski skazany został na karę roku więzienia, którą odbył w Głogowie. W tym czasie majątkiem w Lewkowie zarządzała jego żona.

Po powrocie z więzienia do domu, pod koniec roku 1832, natychmiast zaangażował się w działalność polskich organizacji, skupiających patriotycznie nastawionych ziemian z terenu południowej Wielkopolski. Wojciech Lipski włączył się szczególnie w prace tzw. „Kasyna” w Raszkowie. Utrzymywało ono ścisłe kontakty z Towarzystwem Demokratycznym i posiadało podobny do niego program. Rozumiejąc potrzebę edukacji oraz stałego uzupełniania wiedzy, założył też w tym czasie Wojciech Lipski stale rozrastającą się w kolejnych latach bibliotekę w Lewkowie. Obejmowała ona głównie książki z dziedziny prawa, historii oraz rolnictwa i osiągnęła liczbę około 10 tysięcy tomów. Obok biblioteki powstało także archiwum rodziny Lipskich.

Przywiązywanie przez Wojciecha Lipskiego dużej wagi do oświaty i wykształcenia zaowocowało jego uczestnictwem w zarządzie założonego w roku 1841 w Poznaniu, przez dr. Karola Marcinkowskiego, Towarzystwa Naukowej Pomocy. Celem tego towarzystwa było wspieranie materialne zdolnej, lecz ubogiej młodzieży wielkopolskiej. W tym samym czasie założył Wojciech Lipski także w swych rodzinnych stronach Powiatowe Towarzystwo Rolnicze, mające za zadanie podniesienie poziomu gospodarowania rolników z okolic Ostrowa.

Najważniejszą jednak inicjatywą, w którą zaangażował się Wojciech Lipski, był pomysł wybudowania w Ostrowie polskiego gimnazjum. Po słynnym kazaniu księdza Jana Kompałły we wrześniu 1840 roku, zjawił się on od razu na plebanii i wsparł inicjatywę proboszcza, deklarując natychmiast gotówkę oraz potrzebne do budowy gimnazjum materiały budowlane. Przede wszystkim jednak stanął na czele Komitetu Budowy Gimnazjum w Ostrowie. Pełniąc tę funkcję, nie tylko pozyskał do tej idei wielu okolicznych ziemian, ale także jako poseł do Sejmu Prowincjonalnego uczynił wiele, aby do pomysłu tego przekonać także przedstawicieli władz.

Na początku października roku 1844 gmach gimnazjum był już ukończony. Wtedy też władze miasta nadały Wojciechowi Lipskiemu godność Honorowego Obywatela Miasta Ostrowa. Zachował się do naszych czasów wręczony mu wtedy dyplom w języku niemieckim o następującej treści: „My, ustanowiony przez magistrat burmistrz i rada dziedzicznego miasta Ostrowa, czynimy wiadomym i ogłaszamy niniejszym, że w porozumieniu z deputowanymi miejskimi, w tym miejscu, dziś, nadaliśmy posiadaczowi dóbr na prawie rycerskim, panu Wojciechowi Lipskiemu, w uznaniu jego wielokrotnych zasług, które tenże poniósł dla miasta Ostrowa, prawo Honorowego Obywatela miasta Ostrowa z najserdeczniejszym życzeniem, aby udziałem pana Lipskiego był nie tylko szczęśliwy los, ale oby także mógł tutaj doznać szacunku i poważania wszystkich obywateli. Działo się w Ostrowie, dnia 5 października 1844”.

Broszurę z języka niemieckiego przetłumaczyła Pani Iwona Grzesiek, a opracowanie historyczne jest autorstwa Jarosława Biernaczyka.