Promocja książki “Przyczynki do oceny wydarzeń… ” Wojciecha Lipskiego (III) wraz z odczytem fragmentów tekstu

W Sali Balowej Muzeum w Lewkowie w czwartek 27 marca 2025r. odbyła się promocja książki pt. „Przyczynki do oceny wydarzeń w Wielkim Księstwie Poznańskim”. Książka jest niezwykła z kilku powodów. To pierwsze tłumaczenie całości książki napisanej przez Wojciecha III Lipskiego i wydanej w 1848 roku własnym sumptem, a dotyczącej wydarzeń w Wielkim Księstwie Poznańskim w 1848r. Po drugie – w 2025r. przypadają dwie ważne rocznice dotyczące Wojciecha Lipskiego, zwanego w rodzinnej tradycji “Wojciechem z brodą” – to 170. rocznica śmierci i 220. rocznica urodzin – mówi Sylwia Nowicka, dyrektor Muzeum w Lewkowie.

Wojciech Lipski napisał swe dzieło podczas prac na forum Sejmu Pruskiego, a opublikował je w berlińskim wydawnictwie braci Unger. 100-stronicowa broszura nosiła tytuł: „Beiträge zur Beurtheilung der Ereignisse im Grossherzogthum Posen im Jahre 1848” czyli „Przyczynki do oceny wydarzeń w Wielkim Księstwie Poznańskim”.

– Broszura ta adresowana była do polityków niemieckich (stąd język, w którym została napisana), a celem jej było przedstawienie wydarzeń roku 1848 na terenie Wielkiego Księstwa Poznańskiego, uwypuklając polski punkt widzenia, a przeciwdziałając jednocześnie antypolskiej propagandzie, oraz pozyskanie życzliwości przynajmniej części ówczesnej niemieckiej (a ściśle rzecz biorąc pruskiej) klasy politycznej. Ponieważ był czynnym i zaangażowanym uczestnikiem wydarzeń Wiosny Ludów w Wielkopolsce (był m.in. prezesem Powiatowego Komitetu Narodowego na terenie powiatu odolanowskiego z siedzibą w Ostrowie), miał dużą wiedzę na temat politycznych i militarnych aspektów powstania wielkopolskiego w roku 1848 – podkreśla autor komentarza historycznego Jarosław Biernaczyk.

Tłumaczenia blisko100-stronicowej broszury podjęła się mgr Iwona Grzesiek.

– Przetłumaczenie tej publikacji z języka niemieckiego było dla mnie dużym zaszczytem i wyróżnieniem. Uczyłam się bowiem w I Liceum Ogólnokształcącym w Ostrowie Wielkopolskim. Założycielami i głównymi fundatorami “Wielkopolskiej Szkoły Edukacji Narodowej” – jak nazywa się tę placówkę – są ksiądz Jan Kompałła oraz Wojciech Lipski. Każdy absolwent i absolwentka I Liceum Ogólnokształcącego, wie doskonale, jak ważną postacią – w historii zarówno naszej szkoły, jak i całego regionu – był Wojciech Lipski . Z tym większą radością przyjęłam propozycję przetłumaczenia jego książki, tym bardziej, że jest ona napisana pięknym, literackim językiem – podkreśla Iwona Grzesiek.

Już w słowie wstępnym ukazuje Wojciech Lipski motywy, dla których zdecydował się napisać taką publikację. Podnosi on w nim kwestię nieuczciwego przedstawienia wydarzeń Wiosny Ludów na terenie Wielkopolski, zarówno przez pruskich urzędników, jak i przez prasę niemiecką, a także przez puszczane w obieg przez Prusaków, druki ulotne i broszury. Szczególnie te ostatnie, dotyczące wydarzeń na terenie Ostrowa oraz ówczesnego Powiatu Odolanowskiego, będą się pojawiały także po okresie Wiosny Ludów.

Właściwą część swego dzieła podzielił Wojciech Lipski na cztery części. Lipski szczegółowo opisuje akty przemocy jakich dopuścili się żołnierze pruscy, najpierw na terenie Topoli Wielkiej, szczególnie wobec polskich kosynierów, chłopów z Jankowa Przygodzkiego, z których wielu zamordowano, innych, także miejscowych włościan pobito, a ich domostwa często zniszczono i ograbiono. Lipski przywołuje także niemieckojęzyczne przekazy, w których to strona polska w bezpodstawny sposób oskarżana jest o przemoc i okrucieństwo. Podobnie relacjonuje Lipski starcie z Prusakami pod Raszkowem, gdzie pruscy kirasjerzy nie oszczędzali nawet polskich rannych.

Ukazująca się po wielu latach w języku polskim publikacja „Przyczynki do oceny wydarzeń w Wielkim Księstwie Poznańskim w roku 1848”, której autorem był Wojciech Lipski jest ważny źródłem do poznania historii Wielkopolski, które szczególnie zainteresować powinno mieszkańców regionu ostrowskiego.

Promocję książki uświetnił występ Chóru Św. Józefa z Jankowa Przygodzkiego pod batutą Jadwigi Smok oraz uczniowie klas 4 i 5 Zespołu Szkół Ekonomicznych, którzy zaprezentowali fragmenty publikacji, szczególnie te dotyczące walk w Topoli Wielkiej, pod Raszkowem i Odolanowem. Obecna na spotkaniu była Pani Agata Jankowiak, córka Wojciecha V Lipskiego, prapraprawnuczka autora publikacji, zwanego w rodzinnej tradycji “Wojciechem z brodą”.

#WiosnaLudów#PałacLipskich#MuzeumwLewkowie