Muzeum w Lewkowie z nagrodą Zabytek Zadbany
17 września br. odbyła się uroczysta gala wręczenia nagród w ogólnopolskim konkursie “Zabytek Zadbany” instytucjom i osobom, które wyróżniły się w opiece, konserwacji czy adaptacji budynków zabytkowych. W gronie zaledwie ośmiu nagrodzonych jest Muzeum w Lewkowie – Zespół Pałacowo-Parkowy. Muzeum w Lewkowie zostało docenione w kategorii „rewaloryzacja przestrzeni kulturowej i krajobrazu”. W uzasadnieniu czytamy: „Muzeum w Lewkowie – Zespołowi Pałacowo-Parkowego za kompleksowe prace budowlane, konserwatorskie i rewaloryzacyjne w cennym zespole pałacowo-parkowym doby klasycyzmu w Lewkowie, które przywróciły mu dawną świetność i pozwoliły na całościowe udostępnienie mieszkańcom i turystom”.
W konkursie “Zabytek Zadbany” ocenie podlega poziom i zakres badań konserwatorskich, program prac konserwatorskich, forma i poziom wykonanych prac, zachowanie integralności i utrwalenie autentyzmu substancji zabytkowej oraz stan obiektu po działaniach konserwatorskich i adaptacyjnych. Nagradzani mogą być właściciele, posiadacze i zarządcy obiektów zabytkowych wpisanych do rejestru zabytków nieruchomych.
Konkurs ma długą historię, odbywa od 1975 r., a po raz 14 realizowany jest przez Narodowy Instytut Dziedzictwa, w imieniu Generalnego Konserwatora Zabytków oraz Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Podczas poprzednich 13 edycji nagrodzono 260 obiektów, o których przeczytać można w serii wydawniczej NID “Zabytek Zadbany”. Nagradzane realizacje to skarbnica dobrych praktyk i doświadczeń dla kolejnych opiekunów zabytków podejmujących wyzwania związane z remontem czy adaptacją zabytków.
Do tegorocznej edycji konkursu “Zabytek Zadbany” zgłoszono 78 zabytków, 67 z nich przeszło pierwszy etap oceny formalnej, następnie wyłoniono z nich 8 laureatów, a 10 zostało wyróżnionych.
W tym roku Jury obradowało w składzie:
- prof. dr hab. inż. arch. Małgorzata Rozbicka, przewodnicząca
- dr hab. Monika Bogdanowska, wiceprzewodnicząca
- dr Małgorzata Gwiazdowska
- dr Jerzy Ilkosz
- dr Maciej Prarat
- dr hab. Miron Urbaniak
Uroczyste wręczenie nagród w konkursie “Zabytek Zadbany” odbyło się 17 września 2024 roku, podczas gali w auli Departamentu Ochrony Zabytków, w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Oficjalną część wydarzenia otworzyło przemówienie sekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Generalnej Konserwator Zabytków, Bożeny Żelazowskiej
„Cieszę się, że będziemy nagradzać osoby, które dbają o zabytki, dziękuję za troskę i ogromny, wieloletni wkład pracy na rzecz naszego dziedzictwa. Miałam przyjemność zobaczyć z jak ogromnym kunsztem konserwatorskim wyróżnione dzisiaj zabytki były odnawiane. Dziękuję wszystkim, którzy się do tego przyczynili. Życzę udanego świętowania, mimo sytuacji, jaka ma miejsce w naszym kraju i powodzi, która zabiera wielopokoleniowy dobytek oraz niszczy nasze zabytki. Jako Generalny Konserwator Zabytków razem z zespołem monitorujemy sytuację zabytków w Polsce i zastanawiamy się, jak pomóc służbom konserwatorskim, samorządom i osobom prywatnym”.
Dyrektorka NID, Marlena Happach pogratulowała wszystkim nagrodzonym oraz podziękowała za wkład pracy ekspertów NID w prowadzeniu procedury konkursowej
“Mamy dzisiaj możliwość docenienia obiektów wyremontowanych, odnowionych w taki sposób, że zachowana została ich najistotniejsza wartość – substancja historyczna. Jako architektka doceniam to, jakiego kunsztu wymaga nadanie obiektowi nowych funkcji, które jednocześnie tą wartość historyczną wydobywają. Eksperci NID weryfikują i opiniują zgłoszenia konkursowe, w tym roku było to ponad 70 obiektów zgłoszonych, oglądają je od piwnic po dachy, żeby wspierać jury w ocenie. Mam nadzieję, że kolejnych 50 edycji konkursu jeszcze przed nami“.
Głos zabrała również przewodnicząca jury konkursowego prof. dr hab. inż. arch. Małgorzata Rozbicka
„Jest to konkurs szczególny, o wieloletniej historii i jeden z nielicznych, które doceniają rzetelną pracę przy różnorodnych zabytkach. Patrząc na obiekty nagrodzone, mam nadzieję, że lata poświęcone pracy przy ich konserwacji będą procentować i że coraz więcej osób dostrzeże piękno i sens zajmowania się też zabytkami, niekoniecznie tylko tymi najbardziej spektakularnymi. Dziękuję wszystkim, którzy przeszli przez ten trud, dzięki któremu możemy lepiej chronić nasze dziedzictwo”.
Sekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Generalna Konserwator Zabytków Bożena Żelazowska wręczyła laureatom i wyróżnionym dyplomy oraz tablice, które mogą być później umieszczone na zabytkach. Na tablicach widnieje charakterystyczny biało-niebieski znak zwany “Błękitną Tarczą” lub „tarczą Zachwatowicza” oraz nazwa i data edycji konkursu „Zabytek Zadbany”. Tablice te, symbolizujące uznanie dla starannie przeprowadzonych prac konserwatorskich, restauratorskich czy adaptacyjnych, można zobaczyć na wielu obiektach w całej Polsce, zarówno tych znanych, jak Muzeum Emigracji w Gdyni czy muzeum Zamek w Łańcucie, jak i mniej znanych, ale równie cennych, jak most kolejowy w Bytowie czy dawny dworzec cesarski w Gumniskach Małych. Muzeum w Lewkowie – Zespół Pałacowo-Parkowy podlega Urzędowi Marszałkowskiemu w Poznaniu. Modernizacja lewkowskiego muzeum pochłonęła blisko 27 mln zł – 13 mln zł to środki pochodzące z unijnego programu WRPO, 14 mln zł dołożył Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego w Poznaniu, któremu obiekt podlega. Od momentu otwarcia w październiku 2022 roku do końca sierpnia 2024 roku odrestaurowany zabytek odwiedziło blisko 42 tys. osób.
